Tour de Pologne narodził się w… Wawrze

Początki kolarstwa nad Wisłą

6 kwietnia 1886 r. z inicjatywy Edwarda Chrapkowskiego powstało Warszawskie Towarzystwo Cyklistów (WTC), którego rola w rozwoju kolarstwa jest nie do przecenienia. Już 21 czerwca tego samego roku Towarzystwo zorganizowało pierwsze klubowe wyścigi w Warszawie. Z miesiąca na miesiąc WTC się rozrastało i szybko przemieniło się w profesjonalną organizację. Tytuł honorowego członka WTC uzyskali Bolesław Prus i Henryk Sienkiewicz. W pięć lat od swojego powstania WTC rozpoczęło organizowanie Mistrzostw Królestwa Polskiego w kolarstwie szosowych. Wyścigi takie nazywano wtedy biegami 100 - wiorstowymi (faktycznie był to dystans 96 wiorst czyli ok. 106 km). 

Pierwsze mistrzostwa na trasie Wawer–Garwolin–Wawer

Pierwszy bieg o Mistrzostwo Królestwa Polskiego (czyli nieoficjalne Mistrzostwo Polski) odbył się dnia piętnastego sierpnia 1891 r. na szosie lubelskiej, na dystansie 100 wiorst na trasie Wawer – Garwolin – Wawer. Mistrzem został Mieczysław Horodyński z Warszawy (WTC), przebywając całą trasę w 5 godzin 36 minut i 30 sekund. Daje to średnią ok. 20,6 km/h, co na ówczesne czasy było zawrotną prędkością. W książce „100 lat Warszawskiego Towarzystwa Cyklistów Kolarstwa Polskiego” można znaleźć taki opis tego wyścigu: 

„Kronikarz zanotował: Wśród wyścigów WTC pierwszeństwo, zarówno ze względu na najdawniejszą jego tradycję, jako też i na zaszczytny przywiązany doń tytuł, należy się wyścigowi o Mistrzostwo Królestwa Polskiego. Wyścig ten obył się po raz pierwszy w dniu 15 sierpnia 1891 roku, na szosie lubelskiej, pomiędzy Wawrem a Garwolinem i z powrotem. Zwycięstwo w nim odniósł Mieczysław Horodyński, pierwszy Mistrz Jazdy Królestwa Polskiego (dystans tego 100-wiorstowego wyścigu wynosił w rzeczywistości 96 wiorst i przebyty został w godz. 5 m. 36 sek. 30)”. Trzeciego dnia po zawodach wręczono Mieczysławowi Horodyńskiemu dyplom na specjalnie zorganizowanym zebraniu. Oto jego treść: 

„Komitet Towarzystwa Cyklistów w Warszawie na mocy decyzji Komisji Wyścigowej z dnia 15 sierpnia 1891 r. wydaje niniejszym dyplom jazdy welocypedowej w Królestwie Polskim na rok 1891 panu Mieczysławowi Horodyńskiemu członkowi Towarzystwa Cyklistów w Warszawie za przebycie w dniu oznaczonym stuwiorstowej trasy na dystansie pomiędzy wsią Wawer pod Warszawą, a miastem Garwolin w wielkim wyścigu szosowym, w którym stając u mety na rowerze w godzin 5, minut 36, sekund 30 pierwszym spomiędzy 21 współzawodników zdobył pierwszą nagrodę: duży medal zloty. Dalsze wyścig o tytuł Mistrza Jazdy Królestwa Polskiego obywały się na trasie 100 wiorst tradycyjnie aż do 1913 r.” 

Sensacja z Nowo-Mińska i rower „Herkules”

Drugie mistrzostwo, w 1892 r., zdobył zawodnik z Moskwy, Łobanow. Kolejnymi mistrzami zostawali zawodnicy WTC: w 1893 r. - Stanisław Barański, 1894 r. - Jan Skrodzki, w 1995 r. - Juljan Osiński, w 1896 r. - Mieczysław Barański, w 1897, 1898 i 1900 r. - Stanisław Wyhowski, w 1900 r. - Sabin Barański, w 1901 r. Stanisław Wyhowski, w 1902 r. - Stanisław Sobczak, w 1903 r. - Czesław Kamiński, w 1904 r. - Karol Kamiński, w 1905 r. - Mieczysław Bodalski, w 1906 r. - Karol Kamiński, w 1907 r. - Stanisław Gronczewski, w 1908 r. Włodzimierz Kietliński, w 1909 r. - B. Fudzyński, w 1910 i 1911 r. - Franciszek Zawadzki. W 1912 r. po raz pierwszy Mistrzostwo Polski zdobył zawodnik spoza WTC - był nim Feliks Rawski z Nowo-Mińska (Mińska Mazowieckiego) pokonując dystans w czasie 3 godzin i 26 minut. Dokonał tego jadąc na krajowym „Herkulesie”. Wywołało to sensację w środowisku kolarskim, bowiem nowicjusz pokonał zaawansowanych zawodowców. Od 1913 r. znowu zaczęli dominować zawodnicy z Warszawy. 

W latach od 1914 do 1918 z powodu Wielkiej Wojny Mistrzostwa nie odbywały się. Po jej zakończeniu pierwsze Mistrzostwa Polski rozegrano w 1919 roku, zwyciężył w nich wtedy zawodnik WTC Franciszek Zawadzki. W 1920 r. ze względu na wojnę z bolszewikami też nie zorganizowano wyścigu. Kolejne zawody z 1921 r. zorganizowane zostały już przez Związek Polski Towarzystw Kolarskich (dzisiejszy Polski Związek Kolarski) na dystansie 200 kilometrów. Tytuł zdobył Józef Lange, członek WTC. W tym też czasie znaczenie Szosy Lubelskiej jako miejsca organizowania zawodów zmalało. Wyścigi kolarskie przeniesiono w inne regiony Polski. 

Na zakończenie – zapowiedź historii szybownictwa

Za tydzień przybliżę jeszcze Państwu historię szybownictwa ze… Starej Miłosnej z Bronisławem Czechem w tle.

Przeczytaj również: